Normy europejskie podają, że dom energooszczędny nie powinien przekraczać 70 kWh/m2rok ale bardziej przydatne mogą być standardy określone przez instytucje udzielające dotacji na takie domy, które określiły dwa standardy, tj. dom energooszczędny jako NF40, czyli zapotrzebowanie poniżej 40 kWh/m2rok i dom pasywny NF15, czyli poniżej 15 kWh/m2rok.
Przykładowo dom energooszczędny o powierzchni użytkowej 100 m2 powinien zużywać na ogrzewanie i wentylację nie więcej niż 4000 kWh energii cieplnej w ciągu roku niezależnie od źródła ciepła i sposobu ogrzewania.
Ale żeby dom mógł być energooszczędny to powinien też spełniać wiele innych wymagań.
1. Bryła budynku powinna być prosta i optymalna pod względem energetycznym, minimalizująca ilość przegród zewnętrznych i mostków termicznych. Najlepiej jeśli część mieszkalna domu jest na rzucie zbliżonym do kwadratu, dom jest piętrowy lub z poddaszem użytkowym pod prostym dachem dwuspadowym, z garażem oddzielonym od części ogrzewanej, bez elementów komplikujących formę takich jak wnęki, uskoki, wykusze, lukarny, wspornikowe balkony itp. Taki dom ogranicza a nawet eliminuje mostki termiczne, obniża koszty budowy i nie sprawia problemów eksploatacyjnych.
2. Usytuowanie domu na działce powinno umożliwiać wykorzystywanie odnawialnej energii słonecznej przez panele fotowoltaiczne i biernie. Możemy to uzyskać poprzez usytuowanie pokoi mieszkalnych z dużymi oknami od strony nasłonecznionej a części gospodarczych od północy. W przypadku dachu dwuspadowego kalenica powinna być w osi wschód zachód by umożliwić usytuowanie paneli fotowoltaicznych na południowej połaci dachu. Pokrycie dachu blachą na rąbek zatrzaskowy pozwala na montaż paneli bez konieczności dziurawienia pokrycia.
3. Wszystkie przegrody zewnętrzne oddzielające przestrzeń ogrzewaną domu powinny być dobrze zaizolowane termicznie a współczynniki przenikania ciepła U tych przegród powinny być korzystniejsze niż wymagane obowiązującymi przepisami. Należy też prawidłowo wykonać i uszczelnić połączenie izolacji ścian i dachu, okien i drzwi ze ścianami itp. by wyeliminować mostki termiczne i uzyskać wymaganą szczelność budynku.
4. Konieczne a wręcz obligatoryjne jest zastosowanie sprawnej wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z rekuperacją, czyli odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego z domu. Zastosowanie wentylacji grawitacyjnej i wywiewnej w domu energooszczędnym nie ma żadnego sensu bo ciepło ucieka wtedy bezpowrotnie do atmosfery. Im dom jest lepiej ocieplony tym większy jest udział strat ciepła przez wentylację i konieczne jest jego odzyskiwanie.
5. Korzystne jest wyposażenie domu w nowoczesne urządzenia zasilane własną energią elektryczną i wykorzystujące energię geotermalną. Może to być centrala wentylacyjno- grzewczo –klimatyzacyjna z rekuperacją oraz z
pompą ciepła, dla której dolnym źródłem jest płytowy bezprzeponowy gruntowy wymiennik ciepła (GWC), najlepiej usytuowany pod domem. Medium rozprowadzającym ciepło w zimie lub chłód w lecie może być powietrze wentylacyjne zamiast wody, co ograniczy możliwe awarie. Pozwala to na znaczne ograniczenie instalacji i obniżenie kosztów budowy.
Ale dopiero kompleksowe zastosowanie wszystkich tych elementów przyniesie oczekiwane rezultaty i zapewni eksploatację domu bez rachunków.
Czy warto zatem budować domy energooszczędne bo jest powszechna opinia, że są to domy dużo droższe w budowie. Naszym zdaniem jest to mit, bo w rzeczywistości takie domy możemy wybudować znacznie taniej od domów najczęściej budowanych w Polsce – parterowych z dachami wielospadowymi i o skomplikowanej formie, które obecnie też muszą spełniać wymagania warunków technicznych w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej, szczelności oraz wskaźnika energii pierwotnej EP. Ale o tym w kolejnej publikacji.
Z uwagi na prostą i zwartą bryłę oraz ograniczenie materiałochłonności i elementów konstrukcyjnych koszt budowy stanu surowego domu energooszczędnego jest najniższy i to niezależnie od technologii budowy. Niewielki może być też zakres instalacji bo możemy zastosować tylko jedno kompleksowe urządzenie do wentylacji z rekuperacją, ogrzewania w zimie i klimatyzacji w lecie oraz ciepłej wody pompą ciepła. Nie potrzebujemy wtedy kotłowni, kominów, pieców, kotłów, instalacji centralnego ogrzewania, grzejników a nawet wodnego ogrzewania podłogowego.